2.1. Elementy składowe elektrowni fotowoltaicznej

Poniższy rysunek pokazuje ideowy schemat blokowy połączenia instalacji fotowoltaicznej.

A) Moduły fotowoltaiczne

B) Rozdzielnice DC wraz ze zintegrowanymi zabezpieczeniami

C) Falownik fotowoltaiczne

D) Rozdzielnica AC wraz ze zintegrowanymi zabezpieczeniami

E) Sieć elektryczna odbiorcy

Każda elektrownia fotowoltaiczna zamontowana w ramach projektu składa się z następujących elementów:

1. Moduły fotowoltaiczne

2. Falownik

3. Konstrukcja wsporcza modułów fotowoltaicznych

4. Rozdzielnia wraz z zabezpieczeniami zmiennoprądowymi (AC)

5. Rozdzielnia wraz zabezpieczeniami stałoprądowymi (DC)

6. Okablowanie zmiennoprądowe wraz z trasami kablowymi

7. Okablowanie stałoprądowe wraz z trasami kablowymi

8. Zewnętrzny system monitoringu

Szczegółowy wykaz elementów składowych danej instalacji znajduje się w dokumentacji dostarczonych wraz z instalacją PV (umowa , projekt wykonawczy lub powykonawczy).

2.1.1. Moduły fotowoltaiczne

Instalacja fotowoltaiczna w zależności od umownej mocy posiada 8, 11 lub 19 modułów fotowoltaicznych o mocy 280 Wp. Moduły fotowoltaiczne wykonane są z wykorzystaniem ogniw polikrystalicznych.

2.1.2. Falownik fotowoltaiczny

W instalacji fotowoltaicznej urządzeniem służacym do przetwarzania prądu i napięcia stałego generowanego przez moduły fotowoltaiczne na napięcie i prąd przemienny o parametrach sieciowych (230/400 V, 50 Hz) będzię inwerter, dobrany do mocy instalacji fotowoltaiczej oraz sposobowi podłączenia instalacji 1 lub 3-Fazowo. Falowniki dobrane będą do mocy instalacji fotowoltaicznej i będą miały moc znamionową AC od 2 kW do 5 kW.

2.1.3. Konstrukcja wsporcza modułów fotowoltaicznych

Konstrukcja aluminiowa lub aluminiowa z elementami stalowymi, przytwierdzana do konstrukcji dachu lub montowana na gruncie, która w sposób trwały utrzymuje moduły fotowoltaiczne. W zależności od poszycia dachowego i wariantu dostarczane są rozwiązania odpowiednie dla danego poszycia dachowego (np. dachówka, blacho-dachówka, blacha trapezowa, konstrukcja przytwierdzana do dachów płaskich, konstrukcja balastowa itp.). Więcej szczegółów dotyczących konstrukcji wsporczej przedstawiono w dokumentacji projektowej danej instalacji.

2.1.4. Zabezpieczenia zmiennoprądowe

Zestaw aparatów elektrycznych zabezpieczających stronę zmiennoprądową instalacji PV. W skład zabezpieczeń zmiennoprądowych wchodzi zabezpieczenie nadmiarowo-prądowe, przeciwprzepięciowe i/lub różnicowo-prądowe. Zabezpieczenia zmiennoprądowe instalowane są w osobnej rozdzielni nN, rozdzielnicy pośredniej lub w rozdzielni głównej obiektu, na którym instalowana jest elektrownia fotowoltaiczna.

2.1.5. Zabezpieczenia stałoprądowe

Zestaw aparatów elektrycznych zabezpieczających stronę stałoprądową instalacji PV. W skład zabezpieczeń stałoprądowych wchodzi zabezpieczenie przeciwprzepięciowe. Zabezpieczenia stałoprądowe instalowane są w osobnej rozdzielni DC zlokalizowanej z reguły blisko modułów fotowoltaicznych lub falownika/-ów.\

2.1.6. Okablowanie zmiennoprądowe wraz z trasami kablowymi

Okablowanie odprowadzające energię elektryczną z falownika/-ów do sieci nN obiektu. Okablowanie zmiennoprądowe zaprojektowane zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami prawa, z uwzględnieniem warunków prowadzenia okablowania na terenie inwestycji, dozwolonego spadku napięcia, warunków zwarciowych i obciążalności prądowej.

2.1.7. Okablowanie stałoprądowe wraz z trasami kablowymi

Okablowanie odprowadzające energię elektryczną generowaną w modułach fotowoltaicznych do falownika. Specjalistyczne okablowanie przeznaczone do wykorzystania w systemach fotowoltaicznych charakteryzujące się podwyższoną odpornością na promieniowanie UV, w podwójnej izolacji, o podwyższonej odporności mechanicznej.

2.1.8. Zewnętrzny system monitoringu

Zewnętrzny system monitorujący jest dodatkowym urządzeniem gromadzącym dane z falownika/-ów. Służy do monitorowania pracy instalacji PV, jej parametrów elektrycznych (prądów i napięć na łańcuchach modułów, prądu, mocy i napięcia na falowniku i w sieci, ilości energii wyprodukowanej w elektrowni w danych przedziałach czasowych).

3.1. Podstawowe informacje

W razie wystąpienia sytuacji bezpośrednio zagrażającej zdrowiu lub życiu ludzkiemu lub zagrażającej mieniu należy natychmiast powiadomić telefonicznie odpowiednie służby:

– 999 – pogotowie ratunkowe

– 998 – policja

– 997 – straż pożarna

– 112 – Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR)

3.2. Bezpieczeństwo elektryczne i zasady użytkowania elektrowni fotowoltaicznej

Informacje ogólne

System fotowoltaiczny jest systemem elektrycznym! Na łańcuchach modułów, aparatach elektrycznych i okablowaniu stałoprądowym mogą występować napięcia do 1000 V oraz prądy do kilkudziesięciu amperów. Porażenie prądem o takim napięciu może spowodować śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu! W pracach prowadzonych w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni fotowoltaicznej i jej elementów zachowaj szczególną ostrożność!

System fotowoltaiczny jest systemem elektrycznym! Na falowniku, aparatach elektrycznych i okablowaniu zmiennoprądowym występuje napięcie 230/400 V oraz prądy o wartościach do kilkudziesięciu amperów (lub więcej’). Porażenie prądem o takim napięciu może spowodować śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu! W pracach prowadzonych w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni fotowoltaicznej i jej elementów zachowaj szczególną ostrożność!

Elektrownia fotowoltaiczna jest urządzeniem wytwarzającym prąd elektryczny i podlega tym samym zasadom i przepisom co inne urządzenia lub układy elektryczne. Elektrowni fotowoltaicznej nie wolno na własną rękę modyfikować, przerabiać i/lub naprawiać. Prace elektryczne związane z konserwacją i obsługą instalacji PV mogą przeprowadzać jedynie osoby przeszkolone z obsługi i naprawy urządzeń i układów elektrycznych, posiadające odpowiednie doświadczenie oraz uprawnienia potwierdzone certyfikatami wymaganymi przez przepisy prawa.

3.2.1. Załączanie i wyłączanie elektrowni fotowoltaicznej

W przypadku potrzeby awaryjnego wyłączenia elektrowni (nieprawidłowa praca falownika lub modułów, zagrożenie dla życia lub zdrowia) należy zachować odpowiednią kolejność działań opisanych poniżej:

1. Żeby wyłączyć pracującą elektrownię należy w pierwszej kolejności odłączyć ją od sieci niskiego napięcia poprzez rozłączenie odpowiednich aparatów elektrycznych po stronie zmiennoprądowej (między falownikiem, a siecią) – rozłączników, wyłączników, rozłączników izolacyjnych lub innych, w które została wyposażona elektrownia,

2. Drugim krokiem jest odłączenie modułów od falownika poprzez rozłączenie rozłącznika stałoprądowego (DC)- przekręcenie pokrętła pod falownikiem z pozycji „1” na „0”,

W przypadku potrzeby załączenia elektrowni należy zachować odpowiednią kolejność działań opisanych poniżej:

1. Żeby załączyć niepracującą elektrownię należy w pierwszej kolejności podłączyć stronę stałoprądową (moduły) do falownika. W tym celu należy załączyć rozłącznik stałoprądowy- przekręcenie pokrętła pod falownikiem z pozycji „0” na „1”,

2. Jeżeli instalacja wyposażona jest w rozłączniki na poszczególnych łańcuchach modułów należy upewnić się, że są one również załączone,

3. Drugim krokiem jest załączenie aparatów elektrycznych po stronie zmiennoprądowej (od falownika do sieci)

UWAGA! Nieprzestrzeganie kolejności załączania i wyłączania elektrowni fotowoltaicznej może spowodować uszkodzenie falownika.

UWAGA! Po wyłączeniu elektrowni i odłączeniu modułów od falownika, na elementach elektrycznych/elektronicznych wewnątrz falownika przez kilka minut utrzymuje się niebezpieczne napięcie! Przed ściągnięciem obudowy i rozpoczęciem prac należy odczekać minimum 10 minut.

UWAGA! Pod żadnym pozorem nie wolno rozłączać okablowania stałoprądowego podczas pracy systemu. W trakcie takiego rozłączenia może powstać łuk elektryczny o długości nawet kilkudziesięciu centymetrów. Rozłączanie elementów stałoprądowych innych niż przystosowane do gaszenia łuku elektrycznego zabezpieczenia grozi śmiercią lub trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Elektrownia fotowoltaiczna podłączona do sieci produkuje energię gdy spełnione są odpowiednie warunki:

1. Na modułach występuje odpowiednie napięcie i prąd (odpowiednie nasłonecznienie),

2. Sieć, do której przyłączony jest falownik spełnia odpowiednie wymagania jakościowe (napięcie, częstotliwość).

Oznacza to, że gdy jest za mało słońca (bardzo pochmurny dzień, noc) falownik przechodzi w tryb uśpienia i oczekuje na pojawienie się odpowiednich napięć i prądów na modułach. Gdy odpowiednie warunki się pojawią falownik wznawia pracę. Jest to proces automatyczny i nie wymaga nadzoru lub działania ze strony użytkownika elektrowni.

W przypadku gdy sieć nie spełnia odpowiednich wymagań jakościowych (zbyt wysokie/niskie napięcie lub częstotliwość, zanik jednej fazy, awaria sieci, wyłączenie sieci) falownik odłącza się od sieci i nie generuje energii nawet gdy występują bardzo dobre warunki atmosferyczne. Falownik monitoruje parametry sieci i załączy się gdy ta wróci do stabilnej pracy. Proces ten również jest automatyczny i nie wymaga ingerencji ze strony użytkownika elektrowni.

Oczekiwanie na powrót sieci lub na lepsze warunki nasłonecznienia falowniki sygnalizują najczęściej migającą zieloną lub pomarańczową diodą. Przy długotrwałym okresie uśpienia (np. noc) falownik może się wyłączyć. Po wykryciu możliwości wznowienia pracy falownik samoczynnie się załączy i zacznie pracę.

3.3. Bezpieczeństwo pożarowe

W przypadku wystąpienia pożaru elektrowni fotowoltaicznej należy w pierwszej kolejności powiadomić odpowiednie służby, a dopiero później przystąpić do działań gaśniczych. Pożar elektrowni fotowoltaicznej należy traktować jak pożar instalacji elektrycznej, czyli do gaszenia wykorzystywać gaśnice i środki gaśnicze przewidziane do gaszenia pożarów układów elektrycznych. Do gaszenia pożarów układów elektrycznych należy wykorzystywać gaśnice CO2 (śniegowe) lub proszkowe.

Jeżeli na miejsce przybędzie straż pożarna należy ją niezwłocznie powiadomić o charakterze pracy instalacji fotowoltaicznej.

UWAGA! Z uwagi na charakter źródła wytwórczego (wytwarzanie energii elektrycznej bezpośrednio z promieniowania słonecznego) przy występowaniu nawet słabego światła słonecznego, nawet po całkowitym wyłączeniu elektrowni PV, na modułach i okablowaniu stałoprądowym występuje napięcie o wartości do 1000 V. Jedynie całkowite odcięcie modułów od promieniowania słonecznego powoduje zanik napięcia na modułach i okablowaniu DC.

4.1. Czyszczenie modułów fotowoltaicznych

W większości przypadków moduły fotowoltaiczne nie wymagają regularnego czyszczenia, a padający deszcz usuwa z ich powierzchni zalegający pył i brud. W normalnych warunkach cienka warstwa zalegającego pyłu nie wpływa negatywnie na pracę modułów fotowoltaicznych i całej elektrowni. W niektórych przypadkach zaleca się jednak czyszczenie modułów:

1. Intensywny brud/pył ograniczający przedostawanie się promieniowania słonecznego w głąb modułów,

2. Zabrudzenia punktowe w postaci np. ptasich odchodów, zalegających liści.

Moduły można czyścić narzędziami przeznaczonymi do czyszczenia modułów fotowoltaicznych lub miękką szmatką i wodą (najlepiej demineralizowaną). W przypadku uporczywego brudu, którego nie da się zmyć samą wodą do mycia można wykorzystać delikatny detergent (mydło, płyn do mycia naczyń rozcieńczony w wodzie). Do czyszczenia modułów nie należy wykorzystywać przedmiotów twardych, z ostrymi krawędziami, szorstkich, które mogłyby porysować powierzchnię szkła ani myjek ciśnieniowych i tym podobnych urządzeń. Nie należy również wykorzystywać silnych i żrących środków chemicznych. Nie należy czyścić modułów w trakcie upalnych dni – gdy zajdzie potrzeba umycia modułów należy poczekać do wieczoru lub poranka, w przypadku zabrudzenia punktowego można przemyć jedynie miejsce zabrudzenia wodą o temperaturze otoczenia.

UWAGA! Zabrudzenia punktowe powodują punktowe zacienienie powierzchni modułu. W miejscu takiego zacienienia temperatura ogniwa może znacznie wzrosnąd co może spowodowad przepalenie ogniwa i uszkodzenie całego modułu PV. Zabrudzenia punktowe należy czyścid jak najszybciej po ich powstaniu/zauważeniu.

4.2. Odśnieżanie modułów fotowoltaicznych

W większości przypadków modułów fotowoltaicznych nie trzeba odśnieżać. Zalegający na ich powierzchni śnieg nie powoduje ich uszkodzenia, a zmniejsza jedynie ilość wyprodukowanej przez system PV energii. Z uwagi na długość dni zimowych oraz ilość promieniowania słonecznego w miesiącach zimowych nie rekomenduje się odśnieżania modułów fotowoltaicznych. W przypadku gdy moduły muszą być odśnieżone (wymóg konstrukcyjny, wymóg ekonomiczny, inne wymagania zewnętrzne) do odśnieżania nie wykorzystywać środków chemicznych czy soli. Nie wykorzystywać ciężkich i twardych narzędzi, narzędzi z ostrymi krawędziami. Przy odśnieżaniu zachować szczególną ostrożność ponieważ moduły są narażone na uszkodzenie mechaniczne. Oblodzonych modułów nie należy skrobać, a lodu nie należy rozbijać. Nie należy modułów polewać ciepłą wodą w celu szybkiego odśnieżenia/odlodzenia.

4.3. Konserwacja elektrowni

UWAGA! Odśnieżanie modułów ciężkimi i twardymi przedmiotami może spowodowad ich uszkodzenie i/lub spowodowad spadek ilości wyprodukowanej energii przez elektrownię fotowoltaiczną. Do odśnieżania najlepiej wykorzystywad jest miotły/zmiotki z miękkim włosiem.

Elektrownia fotowoltaiczna wykonana jest z elementów trwałych i odpornych na działanie zewnętrznych warunków atmosferycznych, jest zaprojektowana jako urządzenie praktycznie bezobsługowe, wymagające minimalnej ingerencji ze strony użytkownika. Z tych powodów nie przewiduje się przeprowadzania specjalnych czynności konserwacyjnych, które miałyby zapewnić poprawna pracę całej elektrowni. Jest jednak szereg działań, których wykonanie zaleca się w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia usterek instalacji PV, czy też wyeliminowania przerw w produkcji energii elektrycznej:

a) Raz w miesiącu (i po każdej intensywnej burzy, wichurze, gradobiciu) zaleca się inspekcję wizualną elektrowni, która ma na celu wykrycie widocznych uszkodzeń modułów (pęknięcia, zadrapania, odbarwienia), pojawienia się korozji na komponentach elektrowni, uszkodzeń w systemach prowadzenia okablowania (koryta kablowe, rury osłonowe, peszle itp.), uszkodzeń falownika i/lub innych elementów elektrowni,

b) Raz w roku zaleca się wykonanie pełnego przeglądu elektrowni fotowoltaicznej uwzględniającego inspekcję wizualną wszystkich komponentów elektrowni, sprawdzenie połączeń skręcanych konstrukcji wsporczej, sprawdzenie połączeń elektrycznych elektrowni, rozdzielnic AC i DC, stanu aparatów elektrycznych, falownika (oraz jego wnętrza), ciągłości uziemienia modułów i konstrukcji, stan puszek przyłączeniowych w modułach i in.,

c) Raz na 5 lat wymaga się przeprowadzenia pełnych pomiarów elektrycznych całej instalacji PV zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Dodatkowo zaleca się regularne sprawdzanie ilości wyprodukowanej przez system PV energii elektrycznej i porównywanie tych danych do danych historycznych i/lub danych otrzymanych w dokumentacji projektowej.

UWAGA! Regularne przeglądy elektrowni fotowoltaicznej zwiększają szansę na jej bezawaryjną pracę przez cały projektowany okres życia (25 lat). Monitorowanie ilości wyprodukowanej* energii elektrycznej* pozwala zauważyd nieprawidłowości w pracy elektrowni jeszcze zanim wystąpi katastrofalne uszkodzenie części elektrowni.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym zabronione jest umieszczanie łącznie z innymi odpadami zużytego sprzętu oznakowanego symbolem przekreślonego kosza. Użytkownik, który zamierza pozbyć się produktu, jest zobowiązany do oddania zużytego sprzętu elektronicznego lub elektrycznego do punktu zbierania zużytego sprzętu. Punkty zbieraniaprowadzone są m.in. przez sprzedawców hurtowych i detalicznych tego sprzętu oraz przez gminne jednostki organizacyjne prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów.

Powyższe obowiązki ustawowe wprowadzone zostały w celu ograniczenia ilości odpadów powstałych ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu zbierania, odzysku i recyklingu sprzętu. Prawidłowa realizacja tych obowiązków ma znaczenie zwłaszcza w przypadku, gdy w zużytym sprzęcie znajdują się składniki niebezpieczne, które mają szczególnie negatywny wpływa na środowisko i zdrowie ludzi.

Przed wysłaniem zgłoszenia awarii instalacji fotowoltaicznej sprawdź:

Czy zabezpieczenia w skrzynce AC oraz zabezpieczenie instalacji PV w rozdzielni głównej budynku są załączone? Jeśli nie, załącz i sprawdź stan instalacji ponownie (Załączanie i wyłączanie elektrowni fotowoltaicznej – str. 8).

Czy na falowniku w menu Rejestr błędów wyświetlane są jakieś błędy (załącznik nr.1- spis błędów wraz ze sposobem ich usunięcia).

Czy na modułach zalega warstwa śniegu/nieczystości?

Jeśli w znacznej części na modułach fotowoltaicznych zalega warstwa śniegu lub nieczystości, przyczyną niepracującej instalacji może być zbyt niskie napięcie na panelu fotowoltaicznym spowodowane zbyt wysokim zacienieniem modułów fotowoltaicznych. Jeśli taka sytuacja ma miejsce w Państwa instalacji, zaleca się sprawdzenie stanu

Jeśli powyższe czynności nie rozwiązały problemu, konieczność serwisu można zgłosić przez adres e-mail solgro@solgro.pl oraz numerem 18 440 20 26.

Załącznik:

• Spis błędów wraz ze sposobem ich usunięcia

W większości sytuacji falownik nie wymaga serwisu. Jednakże jeśli falownik nie działa prawidłowo, zalecamy rozwiązania problemów: Spis błędów wraz ze sposobem ich usunięcia.

UWAGI:

1. Restart: Rozłącz włączniki wejścia i wyjścia, włącz je ponownie, gdy wyświetlacz LCD i diody zgasną.

2. Jeśli wyświetlacz LCD nie działa, sprawdź okablowanie DC i AC.

3. Jeśli napięcie na wejściu DC jest wyższe niż napięcie startowe i falownik ciągle nie działa, proszę skontaktować się z serwisem.

4. Jeśli niezbędna jest wymiana okablowania lub potrzeba otworzyć obudowę to proszę skontaktować się z serwisem.

5. Przy niskim nasłonecznieniu falownik może się ciągle włączać i wyłączać. Jest to spowodowane niewystarczającą generowaną mocą do sterowania obwodami sterującymi.

Wszystkie informację odnośnie ustawień falownika oraz sprawdzenia uzysków z instalacji fotowoltaicznej zawarte są do instrukcji falownika dołączonej do urządzenia.

Instrukcja obsługi instalacji fotowoltaicznej Jabłonna 2020